Verkeersveiligheid vergt een Deltaplan
Door Joke Knoop
Het is het zoveelste bijna-ongeluk dat de Tilburgse psycholoog Huub Buijssen (50) ertoe zet om samen met Susan Buis (43) het boek ‘Na de klap’ te schrijven. Nog dezelfde dag dat hij op de Spoorlaan door het oog van de naald kruipt, begint hij met schrijven. Buijssen heeft twee zware ongelukken meegemaakt en hoort tijdens zijn training trauma-opvang vaak verhalen over verkeersongelukken.
“Het is een dagelijks gegeven. De menselijke geest reageert niet op de gewenning, terwijl juist verkeersongelukken het grootste gevaat vormen. Er is een veel grotere kans om te verongelukken dan om neergestoken te worden.
Maar de menselijke geest reageert alleen op verandering omdat elke verandering een gevaar inhoudt. Bijvoorbeeld als een scholier een conrector doodschiet. Dan komt er een debat op gang, worden er maatregelen getroffen. Na de watersnoodramp in 1953 heeft er in Nederlands nog vijftig keer een ramp van dezelfde omvang plaatsgevonden op de wegen. Desondanks is er nooit een Deltaplan voor de voor de verkeersveiligheid ontwikkeld.” De maatschappij mag dan lijden aan gewenning, de slachtoffers en hun naasten ervaren dat een verkeersongeluk – ongeacht de afloop – hun leven op de kop kan zetten. Twaalf verhalen ‘ervaringsdeskundigen’ laten dat zien.
Het boek draait om herkenning en erkenning. Lotgenoten laten zien dat er na alle verdriet toch weer hoop gloort zoals Toon ui Brabant die op de voorzichtige mededelingen van zijn ouders “hersenschudding, je pols gebroken en je rug is ook niet in orde’ nuchter reageerde met: “Dat worden vier wieltjes onder mijn kont”. Toon weer ondanks zijn dwarslaesie de moed te vinden om elke dag goedgemutst te begroeten. Zo zijn er meer verhalen van de koster die een dodelijk ongeluk veroorzaakt en in korte tijd toevallig drie mensen treft die hetzelfde meemaken. Het verhaal van Evert die vrouw en kind verliest en jaren later gelukkig kan zijn met een nieuwe partner en hun kinderen
Raadgevingen in het tweede deel van het boek gaan de auteurs in op de psychische gevolgen van een ongeluk. Wat zijn normale gevoelens en wanneer is hulp geboden? Er zijn raadgevingen voor de naasten. Een tip voor de troostenden: ga niet te snel, pas het tempo aan. Buijssen: “Als er iets vreselijks gebeurt, voelt het slachtoffer zich op een eiland. Alsof hij onder een glazen stolp leeft en geen deel uitmaakt van de gewone wereld.”
Geen goedbedoelde opmerkingen als ‘van verdriet kun je leren’ of ‘kijk naar wat je wel kunt’. Dat kan pas in de eindfase.
Het slachtoffer moet eerst de moeilijke tussenfase door.
Ieder ongeval, zo weer Buijssen, telt vijf indirecte slachtoffers: mensen die hun naaste verliezen of die hun kind veranderd weten. Driekwart van hen redden het zonder hulp van buiten. Buijssen: “Zie het boek als een winkelwagentje in de supermarkt. Je pakt eruit wat je kunt gebruiken, de rest laat je staan.”
‘Na de klap, gids voor zelfhulp verkeersslachtoffers en hun nabestaanden’ is in de boekhandel verkrijgbaar en kost 14,90 euro.
De Feiten
Verkeersongelukken
- In 2002 overleden 1066 mensen in Nederland door een verkeersongeval. Mannen zijn drie keer vaker slachtoffer dan vrouwen. Dertig procent van de verkeersdoden is tussen de 15 en 30 jaar.
- Ieder jaar is ruim een procent van de Nederlandse bevolking betrokken ij een ernstig ongeluk.
- Een kwart van de verkeersslachtoffers heeft ernstige verwerkingsproblemen.
- Medische en materiele kosten zijn becijferd op 10 miljard euro per jaar. Arbeidsongeschiktheid vormt de grootste kostenpost.
- Als iedereen zich houdt aan de snelheid, scheelt dat 250 doden en een veelvoud aan gewonden.
